پاسخ های این پژوهش بازتابی از شکاف های بین نسلی است، تناقض در دیدگاه احزاب به نگرش های اقتصادی و فرهنگی - وبلاگ دلند چت

به گزارش وبلاگ دلند چت نشست نقد و بررسی کتاب نگرش های اقتصادی ایرانیان عصر امروز به همت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد. کتاب نگرش های اقتصادی ایرانیان به اهتمام شورای علمی ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده و گزارشی تحلیلی از یافته های یک پیمایش ملی است که در زمستان 1399 به صورت تلفنی از طریق گروه افکارسنجی دفتر طرح های ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اجرا شده است.

آرش نصر اصفهانی در ابتدای این نشست توضیحاتی را درباره این پیمایش ارائه کرد و گفت: ما درباره نگرش های اقتصادی تا به امروز پیمایش ملی نداشتیم و این پیمایش برای نخستین بار است که اجرا شده است. ایده کار را دکتر روز خوش ارائه کرد و کار از طریق یک شورای علمی پیش رفته است. این پژوهش زمستان 99 انجام شد و در پرسشنامه ای که 45 سوال داشت طی 10 روز گردآوری اطلاعات آن صورت گرفت.

او با اشاره به اینکه پیمایش هفت بخش اصلی دارد توضیح داد: در این پیمایش می توانست سوالات بیشتری قرار بگیرد اما به دلیل محدودیت های موجود امکان پوشش همه سوالات نبود. یکی از آفت های پیمایش ها در ایران تعداد سوال زیاد است و تلاش کردیم از این آفت اجتناب کنیم. بنابراین بین اعضای شورای علمی رفت و برگشت زیادی صورت گرفت تا در نهایت به این نسخه رسیدیم. بخشی از سوالاتی که می خواستیم در این پیمایش بپرسیم برای افکار عمومی ملموس نبود. به طور مثال اینکه بخواهیم بدانیم افراد به عدالت تمایل دارند یا رقابت، طبعا دریافت پاسخ از سوی عامه مردم روشن نبود بنابراین درباره موضوعات انتزاعی کار ما کمی سخت بود. پیمایش های ملی در ایران به صورت درب منزل انجام می شدند که به پیمایش های میدانی مشهورند اما بعد از اپیدمی کرونا روش تلفنی رواج یافت و اقبال از آن صورت گرفت. شیوه تلفنی باعث نظارت بهتری می شود و نرخ پاسخ ها در این پیمایش حدود 65 درصد بود در حالیکه در پیمایش های حضوری این رقم به میزان 60 درصد می رسد.

نصر اصفهانی گفت: طرح های ملی در ایران به گران قیمت بودن معروف هستند چون به دلیل جمع آوری اطلاعات از درب منزل هزینه زیادی صرف فرایند پژوهش و گردآوری اطلاعات می شود، اما این شیوه موجب ارزان تر شدن هزینه ها در طرح های ملی شده و بنابراین نسل جدیدی از طرح های ملی از همین دفتر طرح های ملی با این پژوهش کلید خورد.

او در ادامه با بیان اینکه اغلب اطلاعات ملی طرح های ملی فقط به دست سیاست گذاران می رسد اما این طرح نتایجش در قالب کتاب منتشر شد و این ویژگی منحصر به فردی است که می تواند نقطه عطفی برای پیمایش های ملی باشد عنوان کرد: ممکن است ما در تحلیل نتایج این پیمایش ها انتظار انسجام در افکار عمومی داشته باشیم اما می بینیم که مردم بر اساس درکشان از یک مساله پاسخ می دهند. هرچه سوالات انتزاعی تر است افراد به ارزش های رسمی نزدیک می شوند اما هرچه سوالات انضمامی تر می شود سوالات نیز شخصی تر می شود.

این محقق در انتها گفت: این پیمایش درباره اقتصاد جهانی یافته های خوبی داشته و اطلاعات خوبی را در اختیار مخاطبان قرار می دهد.

حسین راغفر نیز در ادامه این نشست درباره این پژوهش توضیح داد: این نخستین کاری است که درباره نگرش های اقتصادی اجرا شده و از این جهت بسیار ارزشمند است. هدف اصلی از تهیه این گزارش ها نیز این است که علائم مناسبی به سیاست گذاران برای تصحیح سیاست هایشان بدهد بنابراین خوب است که نتایج این کار در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شود.

او با اشاره به تناقض احزاب در نگرش های اقتصادی در ایران گفت: احزاب نیز به مانند مردم بین نگرش های فرهنگی و اقتصادی اشان تناقض وجود دارد به طور مثال در حوزه های فرهنگی محافظه کارند اما در نگرش های اقتصادی عدالت خواهند. بنابراین تصویر روشنی از مرزبندی ها وجود ندارد. از سوی دیگر مساله گرایش عدالت طلبانه در برخی از دوره ها مطرح و هجمه بزرگ خبری و اطلاعاتی به جامعه تزریق شد و همه گرایش ها و ارزش هایی که در انقلاب بود اعم از ایجاد عدالت و ... دچار تزلزل شد و ارزش های مقابل آن ترویج شد. در دوره هایی ما شاهد هستیم که همه ارزش های جمع گرایی تحقیر و ارزش های فرد گرایی ترویج شد. بنابراین در پاسخ های این پیمایش می بینیم که برخی از پاسخ ها ایدئولوژیک هستند و شکاف های بین نسلی را منتقل می کنند.