بعضی سیاره ها باعث جوان ماندن ستاره خود می شوند
به گزارش وبلاگ دلند چت، به نظر می رسد که ستاره ها هم یک ترفند ضد پیری دارند و با داشتن خانواده یا به عبارتی سیاره های متناسب، می توانند جوان بمانند.
ستاره شناسان کشف نموده اند که به نظر می رسد حضور سیاره ای با ابعاد مناسب که به میزان کافی سریع دور ستاره مادرش می چرخد، روند پیری ستاره را کند می نماید. به طور خاص، یک غول گازی که در مداری نزدیک به ستاره مرکزی می چرخد، می تواند تکانه زاویه ای را به روند چرخش ستاره منتقل و در نتیجه با کاهش تدریجی سرعت چرخش بر اثر میدان مغناطیسی ستاره، مقابله کند.
آنالیز تأثیر سیارات فراخورشیدی بر چرخش ستارگان میزبان خود کمی سخت است. اگر تنها به یک ستاره و یک سیاره نگاه کنید، هنوز راهی وجود ندارد که بدانید آیا سرعت چرخش ستاره تحت تأثیر سیاره بوده است یا خیر.
ستاره های دوتایی
اما بسیاری از ستارگان کیهان در منظومه های چند ستاره ای قرار دارند و درک حرکت آن ها آسان تر است. مثلا ستارگان دوتایی معمولا دوقلوهای ستاره ای هستند که در یک سحابی از یک توده غبار و گاز به جهان می آیند. به این ترتیب، خواص آن ها اغلب بسیار مشابه یکدیگر است و رنگ، میزان، روشنایی و البته روند چرخش مشابهی دارند.
طبق مقاله منتشر شده در نشریه مقالات ماهانه انجمن نجوم سلطنتی (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society) تیمی از ستاره شناسان به سرپرستی نیکولتا ایلیچ (Nikoleta Ilic) از مؤسسه اخترفیزیک پوتسدام (AIP) لایبنیتس در آلمان، برای آنالیز دقیق تر تأثیر سیارات بر چرخش و فعالیت ستاره ها، روی ستاره های دوتایی تمرکز کردند.
آن ها در پی منظومه های ستاره ای دوتایی بودند که در آن یک ستاره دارای سیاره و دیگری بدون سیاره فراخورشیدی باشد تا از آن به عنوان معیاری برای یافتن تغییرات احتمالی سیاره ای که به دور ستاره دیگر می چرخد، استفاده نمایند. اما برای ایجاد یک الگو، مطالعه یک سیستم ستاره ای به تنهایی کافی نیست، بنابراین در این مطالعه 34 باینری آنالیز شد.
ایلیچ در این باره گفت: در مطالعات پزشکی، برای اینکه بفهمید آیا اثرات واقعی و دور از برداشت ذهنی هستند، به بیماران زیادی احتیاج دارید. همین امر می تواند در نجوم هم صادق باشد، و این مطالعه به ما اطمینان می دهد که این سیاره های فراخورشیدی از نوع مشتری داغ، واقعا باعث می شوند ستاره های مادر جوان تر از چیزی که هستند، رفتار نمایند.
مشتری داغ
مشتری های داغ گوی های عجیب و غریبی هستند. این غول های گازی مانند سیاره مشتری در منظومه شمسی هستند، اما به طرز باورنکردنی به ستاره های میزبان خود نزدیکند و مدار آن ها تنها چند روز یا حتی چند ساعت طول می کشد و همین نزدیکی به ستاره، عامل داغ شدن شدید آن هاست.
ایلیچ و همکارانش داده های پرتو ایکس این 34 سیستم دوتایی را که به وسیله رصدخانه چاندرا ناسا تهیه شده بود، آنالیز کردند و چون فعالیت پرتو X ستارگانی که سریع تر می چرخند، از ستارگانی با چرخش آهسته تر، بیشتر است، دانشمندان پیروز شدند اختلاف نرخ چرخش ستاره های هر منظومه دوتایی را تشخیص دهند.
مطمئنا ستارگان سریع تر آن هایی بودند که مشتری داغ داشتند و غول هایی که در فاصله بیشتری از ستاره خود می چرخیدند، مانند مشتری به دور خورشید، هیچ اثر قابل مشاهده ای نداشتند. اما از سویی چون چرخش ستارگان در طول زمان به تدریج کند می گردد، ستاره های جوان تر هم نسبت به ستاره های مسن تر با ویژگی های مشابه، سریع تر می چرخند.
این مقایسه نشان می دهد که مشتری های داغ به نوعی مانند کرم از بین برنده چین و چروک برای ستاره ها عمل می نمایند. برهم کنش میان ستاره و سیاره فراخورشیدی منجر به انتقال چرخش از سیاره فراخورشیدی به ستاره می گردد و سرعت چرخش آن را افزایش می دهد.
جزئیات دقیق این اثر متقابل، هنوز کاملا معین نیست. محققان برای تجزیه وتحلیل خود، فرض کردند که این برهم کنش به علت گرانش میان دو جرم، به صورت جزر و مدی بوده است. اما نیروهای مغناطیسی هم می توانند نقش داشته باشند بنابراین تحقیقات بیشتر به کشف ویژگی های این مجموعه یاری خواهد نمود.
مرضیه حسینی (Marzieh Hosseini) اخترشناس AIP در این زمینه گفت: در موارد قبلی، نکات بسیار جالبی وجود داشت، اما اکنون در نهایت شواهد آماری داریم که نشان می دهد بعضی از سیارات واقعا بر ستاره های خود تأثیر می گذارند و آن ها را جوان نگه می دارند. امید می رود که مطالعات آینده به کشف سیستم های بیشتری برای درک بهتر این اثر یاری نمایند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از یک مشتری داغ نزدیک به ستاره مادر در یک منظومه دوتایی
Credit: NASA/CXC/M.Weiss
منبع: Science Alert
منبع: دیجیکالا مگ