فاصله اجتماعی که آدم ها را از یکدیگر می ترساند - وبلاگ دلند چت

به گزارش وبلاگ دلند چت، تهران (پانا) - آخرین باری که یکی از دوستانش را به خانه دعوت کرد، شش ماه پیش بود. ملاقاتی در میانه همه گیری کرونا که حالا برای او تبدیل به خاطره ای تلخ شده است: خانه ام کوچک است. به همین خاطر هر دو پنجره خانه را باز نموده بودم، هر دو ماسک داشتیم و با فاصله هم نشسته بودیم اما پنج دقیقه بعد از ورود دوستم حس کردم تنم گر گرفت و پشتم عرق کرد. نمی توانستم جلوی حس بدم را بگیرم و نگرانی از چشم هایم پیدا بود. دوستم که فهمید حالم خوش نیست زودتر رفت. میلاد تا دو هفته بعد از این ملاقات هرچند ساعت با تب سنج دمای بدنش را کنترل می کرد و اضطراب در خواب هم رهایش نکرد.

به گزارش ایران، فاصله اجتماعی حاصل از همه گیری کرونا چه به روز ما آورده است؟ برای انسان که قرن هاست زندگی گروهی را تجربه نموده جدا شدن از زندگی همیشگی چیزی جز اضطراب و ترس به همراه نداشته است. برای برخی از افراد اما تنها ماندن در خانه و دوری از اجتماعات باعث مسائل عدیده و روان شده است. خسارت پنهانی که شاید بعد از تمام شدن همه گیری نمود بیشتری پیدا کند. با چند نفر که تنها زندگی می نمایند صحبت کردم کسانی که به خاطر سبک زندگی شان و دورکاری از خانه عمق تأثیر فاصله گذاری در آنها بیش از دیگران پیداست.

منصور عاشق رانندگی در اتوبان های تهران بخصوص در نیمه های شب است. به قول خودش برای او مانند مسکن عمل می کرد و باعث می شد حس کند هنوز خودش و شهر زنده هستند. اما با آغاز محدودیت در ساعت رفت و آمد او فشار بیشتری را تحمل می نماید: من پیش از همه گیری کرونا هم آدم درونگرایی بودم و خیلی اهل میهمانی و جمع شلوغ نبودم. همواره جمع های کوچک محبت آمیز داشتیم به همین خاطر آن اوایل فاصله دریافت از اطرافیان برایم خیلی ناخوشایند نبود اما الان حس می کنم دیگر حوصله همان جمع کوچک را هم ندارم و حتی نسبت به صدای آدم ها هم حساس و بی تحمل شده ام. صدای همسایه هم اعصاب مرا بهم می ریزد. می دانم خیلی خوب نیست اما کاملاً منزوی تر شده ام و فکر می کنم اگر بیماری تمام گردد هم دیگر حوصله رفت و آمد با آدم ها را نخواهم داشت.

مجید صفاریان روانشناس اجتماعی معتقد است این تصور که فاصله گذاری اجتماعی بعد از تمام شدن همه گیری روی ارتباط اجتماعی تأثیر می گذارد، غلط است: فنوتیپ انسان، زندگی گروهی و جمعی در کنار انسان هاست. نبود همین تعامل اجتماعی ست که انسان ها را دچار مشکل نموده است. او با توجه به مشاهدات و مراجعاتی که داشته از بالا رفتن اضطراب و افسردگی در بین مردم می گوید. از نظر صفاریان افرادی که پیش زمینه اختلالات روانشناسی داشته اند در همه گیری آسیب های بیشتری دیده اند.

مائده پیش از همه گیری قر ص های ضد افسردگی مصرف می کرد، همه چیز تحت کنترلش بود تا وقتی سروکله ویروس و پیامدهای آن پدیدار شد. او تا پیش از کرونا خیلی علاقه ای به گفت و گو با آدم های اطراف و درد دل کردن نداشت: به نظر این کار هیچ خاصیتی نداشت بجز آه و ناله حوصله سربر برای اطرافیانم اما حالا محتاج گفت و گو شده ام. گاهی دلم می خواهد بروم در خیابان و یک نفری را پیدا کنم و با او حرف بزنم. انگار بیشتر از همواره به حرف زدن احتیاج دارم درحالی که وقتی برای خرید واجب بیرون می روم اگر کسی در سوپرمارکت کمی نزدیکم گردد دلم می خواهد او را هل بدهم یا سرش داد بکشم که نزدیک من نشو. او نگران آینده است. می ترسد از وقتی که همه به زندگی عادی برگردند اما او نتواند از غار تنهایی بیرون بیاید: دلم برای در آغوش دریافت پدر و مادرم تنگ شده. می ترسم از روزی که خدای نانموده آنها را از دست بدهم در حالی که نتوانستم آن طور که باید کنارشان باشم.

مجید صفاریان از تجربه جوامع مختلف از بیماری های همه گیر مانند سارس و آنفلوانزای خوکی مثال می آورد که باعث مراجعه بیشتر افراد مبتلا بعد از سلامتی به روانشناس شد: تا شش ماه بعد از ابتلا به کووید مسائل روانی وجود دارد و تاریخ نشان داده افرادی که به بیماری هایی مانند سارس یا آنفلوانزای خوکی مبتلا شده بودند، میزان مراجعه بیشتری به روانشناس ها هم داشته اند. از طرفی مطالعات نشان داده ریسک ابتلا به بیماری در افراد دارای مسائل روانشناسی به نسبت جمعیت عادی بیشتر است. او معتقد است خود استرس ابتلا به بیماری یا فاصله گذاری اجتماعی نمی تواند باعث بروز بیماری روانی گردد: بیماری های روانی یکباره به وجود نمی آیند اما اضطراب ها می توانند زمینه ساز بروز اختلالات شوند. کسانی که وسواس داشته اند بعد از کرونا بیماری آنها تشدید شده یا افرادی که افسردگی داشته اند هم همین طور که باید به آنها خدمات مشاوره و روان درمانی و پزشکی ارائه گردد.

همانقدر که ما برای زندگی به شجاعت احتیاج داریم به ترس هم محتاجیم. ترس از ویروس که باعث زنده ماندن ما خواهد شد؛ ترسی که باعث شده منزوی تر از گذشته باشیم و منزوی شدن چیزی نیست که هیچ روانشناسی آن را مضر نداند. هرچند با پیشرفت تکنولوژی، دیگر تنهایی مانند سابق به بی خبری منجر نمی گردد و می توان با تماس های ویدئویی از حال دوستان و اقوام آگاه شد اما تماس مجازی از نظر منوچهر شکل دیگری است: تکنولوژی نمی تواند حتی ذره ای از احساس تنهایی آدم کم کند، نهایتاً می گردد زمان را بهتر گذراند و کمی بیشتر لبخند زد.

منوچهر که به دلایل شغلی مجبور است در هفته سه بار در محل کار حضور یابد از ترس مبتلا شدن چند ماسک روی هم می زند: آنقدر خودم رعایت می کنم و به آخرین توصیه ها گوش می دهم که تحمل افرادی که مانند خودم نیستند برایم سخت شده. حتی چند تا از دوستانم را بعد از یک سال ندیده ام و از آنها خواسته ام تنها از راه ویدئو با هم صحبت کنیم. می دانم این طور زنده خواهم ماند اما نمی دانم چطور از فشاری که بابت ندیدن دوستانم تحمل می کنم خلاص شوم. او که از روزهای اول همه گیری و به علت اضطراب زیاد دوز پایینی از قرص آرامبخش را آغاز نموده، می گوید: فکر می کنم بعد از تمام شدن همه گیری وسط شادی و خوشی هم حالم بد بگردد. مطمئنم خیلی ها هم این طور خواهند شد. ما دیگر آن آدم سابق نخواهیم بود.

آن طور که صفاریان رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران می گوید، در این یک ساله دانشگاه ها و مؤسسات مختلف بیش از هزار وبینار با موضوع مسائل و آسیب های کرونا برگزار نموده اند که البته آن طور که باید مورد استقبال مردم قرار نگرفته اند: مردم یا آگاه نشدند یا بی توجهی کردند درحالی که حضور در همین وبینارها می تواند باعث بالا رفتن سواد سلامت در جامعه گردد. بسیاری از مراکز در حال کوشش هستند تا آسیب ها را کاهش دهند. مشاوران در مراکز بهداشت و سلامت خدمات ارزان قیمتی به مردم ارائه می دهند که می تواند در کاهش آسیب ها به مردم یاری کند. او به نقش رسانه ها در اطلاع رسانی اشاره می نماید و می گوید: باید بعد از تمام شدن همه گیری اقدامات بیشتری در زمینه کاهش اثرات روانی متأثر از قرنطینه و فاصله اجتماعی انجام گردد.

زندگی بعد از همه گیری عمیقاً تغییر نموده است؛ این گزاره ای است که همه روی آن متفق القول هستند. اینکه قدر زندگی را بیشتر خواهیم دانست و از لحظات عمر بیشتر استفاده خواهیم کرد، طرف مثبت این تغییر خواهد بود اما طرف تاریکی هم وجود دارد بخصوص برای کسانی که این روزها را با غم از دست دادن عزیزان خود سپری می نمایند یا افرادی که اضطراب بیماری از آنها انسانی جدید ساخته است، افرادی که حالا خو دریافت به انزوا برایشان آرامش بخش تر از شادی حضور در جمع دوستان است.